„Panoramiczny Happening Morski” Tadeusza Kantora w fotografii Eustachego Kossakowskiego

Klubokawiarnia Aquarium zaprasza na wystawę 30 fotografii Eustachego Kossakowskiego wykonanych na plaży w Łazach podczas happeningu Tadeusza Kantora w 1967 roku.
image Fotografie: Eustachy Kossakowski, „Panoramiczny Happening morski”, fotografia, 1967; Anka Ptaszkowska; własność Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Eustachy Kossakowski (1925-2001) studiował architekturę, jednak całe swe życie poświęcił pasji fotograficznej, którą miał odziedziczyć po swym ojcu, chirurgu dziecięcym. Twórczość fotograficzna Eustachego Kossakowskiego dzieli się na dwa okresy: „okres polski”(lata 50. i 60.) oraz „okres paryski” – od 1970 roku do daty śmierci artysty (2001). W latach 50. i 60., jako współpracownik czasopism „Stolica”, „Zwierciadło”, „Ty i Ja” oraz zagranicznej edycji pisma „Polska”, dokumentuje polską rzeczywistość. Zasłynął m.in. wybitną serią fotografii pejzażu przemysłowego lat 50. i 60. Wraz z Tadeuszem Rolke jest autorem unikalnej dokumentacji polskiej awangardy artystycznej lat 60. – twórczości artystów związanych z Galerią Krzywego Koła i Galerią Foksal, między innymi Henryka Stażewskiego i Edwarda Krasińskiego, oraz teatrów Tadeusza Kantora i Jerzego Grotowskiego. Jest autorem pełnej dokumentacji Panoramicznego Happeningu Morskiego Tadeusza Kantora, w tym słynnej fotografii ukazującej Edwarda Krasińskiego dyrygującego morskimi falami.

 

Okres paryski, jest okresem własnych poszukiwań fotograficznych, z których wielki sukces odniosła seria 159 fotografii „obiektywnych” pt. „6 metrów przed Paryżem”, oraz uwieńczone albumami serie zdjęć pt. „Światła w Chartres”, „Pompeje, mieszkania tajemne”, a także seria „12 Apostołów” sfotografowanych od tyłu, na frontonie Bazyliki św. Piotra w Rzymie.

„Panoramiczny Happening Morski” Tadeusza Kantora, wykonany w sierpniu 1967 roku przez artystów uczestniczących w 5. edycji Plenerów w Osiekach (m.in. Jerzego Beresia, Edwarda Krasińskiego), jest drugim plenerowym happeningiem Kantora (poprzedził go „List”, który odbył się w Warszawie w styczniu tego samego roku) i jedną z pierwszych akcji performatywnych wykonanych w Polsce w latach 60. XX wieku. Bez wątpienia jest także największym i najbardziej złożonym happeningiem zrealizowanym w plenerze. Obrosły legendą, licznymi anegdotami, pozostaje niekwestionowanym kluczowym wydarzeniem polskiej sztuki nowoczesnej po 1945 roku.

 

...artysta Edward Krasiński, ubrany w czarny frak, stojąc na podeście zanurzonym częściowo w wodzie, tyłem do widzów ulokowanych na leżakach plażowych, dyrygował falami. Następnie zrekonstruowano scenę z obrazu Théodore Géricaulta „Tratwa Meduzy”, przedstawiającego rozbitków w dramatycznych pozach. Modeli wybierano z tłumu zaproszonych gości i przyjaciół, ale i przypadkowych turystów. Kantor, w czarnym kapeluszu i w pasiastym szlafroku, chodził po plaży, przy pomocy tuby starając się kontrolować przebieg akcji. Uczestnicy happeningu wygłaszali z tratwy referaty na temat sztuki, a jury oceniało dokładność przybieranych póz. W części happeningu zatytułowanej „Barbujaż erotyczny” kobiece ciała zostały potraktowane jak „ruchliwa materia" - tarzały się w mazi z piasku zmieszanego z sosem pomidorowym i olejem, po czym radośnie goniły gapiów, by na nich zostawić swoje ślady. „Kultura agrarna na piasku" polegała na zasadzeniu w piasku gazet w równych rządkach pod czujnym okiem instruktorów. Na koniec z łodzi do morza wrzucono skrzynię, w której miała znajdować się dokumentacja Galerii Foksal.

„Panoramiczny happening morski”, układ T. Kantor, red. H. Ptaszkowska, 1967

 

kurator: Anka Ptaszkowska, współpraca: Ryszard Ziarkiewicz





komentarze

dodaj komentarz
jeszcze nie dodano komentarza
dodaj komentarz