Julian Fałat – życiorys pędzlem zapisany. Kolekcja Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej

image
Oddana do rąk czytelników i miłośników talentu Juliana Fałata publikacja to pierwsze tak kompleksowe opracowanie przygotowane przede wszystkim w oparciu o kolekcję prac i archiwaliów, znajdującą się w zbiorach Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.

Odwiedzająca Muzeum Juliana Fałata w Bystrej publiczność od lat domagała się kompleksowego opracowania jego twórczości. Zatem wyszliśmy naprzeciw tym potrzebom i został opublikowany album z pięknymi reprodukcjami, który można zabrać, by w domowym zaciszu dalej obcować ze sztuką mistrza, kontemplując jego obrazy olejne i prace na papierze. Poza tym nadszedł czas, aby gromadzony od 70 lat zbiór prac i archiwaliów Fałata poddać szczegółowej analizie. Zasób liczy blisko 90 prac malarza i ponad 2600 obiektów archiwalnych. W konsekwentnie rozbudowywanej kolekcji artystycznej nie brakuje żadnego z podejmowanych przez artystę wątków tematycznych, ani zróżnicowanych w formie rozwiązań. Są to obrazy olejne na płótnie i dykcie, kompozycje akwarelowe na papierze i akwarele łączone z gwaszem na tekturze, jedno i wielobarwne litografie, a także drobne szkice i rysunki wykonane ołówkiem, kredką bądź podmalowane temperą.

 

Zgromadzone w bielskim Muzeum prace zostały – na potrzeby publikacji – podzielone na kilka grup tematycznych. Odpowiadają im poszczególne rozdziały książki, które zatytułowałam: Wizerunki; W knieję miast ze strzelbą, szedł ze szkicownikiem; Z notatnika podróżnika; Tajemniczy mężczyzna na koniu; W magicznym kontakcie z naturą; Bystra na Śląsku; Szkice ilustracyjne i inne drobne prace; Fałat!. W wielostronicowym tekście autorka omówiła: autoportrety artysty, wizerunki rodzinne – ojca Kazimierza, córki Heleny i syna Lucjana; konterfekty znajomych i przyjaciół, pochodzące z różnych lat i okresów twórczych oraz typy portretowe z Polesia i Beskidów. Poddała analizie sceny malowane podczas polowań w dobrach książąt Radziwiłłów czy szlachty wielkopolskiej i pruskiej oraz wykonywane w trakcie łowów odbywanych przez cesarza Wilhelma Hohenzollerna w towarzystwie jednego ze swoich nadwornych malarzy scen myśliwskich, jakim przez dekadę był Julian Fałat. Subiektywnym, autorskim komentarzem opatrzyłam impresyjne pejzaże z Austrii i Słowenii, panoramiczne widoki Krakowa, miejskie weduty z Torunia, pejzaże tatrzańskie i podhalańskie oraz wodne rozlewiska z Osieka koło Oświęcimia. W odrębnej, krytycznej ocenie odniosła się do prac powstałych w Bystrej na Śląsku. Po raz pierwszy poświecono im tak dużo uwagi. Prace uzupełniono również wspomnieniami i rozterkami twórczymi samego malarza zaczerpniętymi z jego własnych pamiętników bądź obszernej korespondencji. Niektóre prace i watki z życiorysu artysty zostały na nowo zinterpretowane w oparciu o nieznane dotychczas fakty i dokumenty lub zgromadzony materiał porównawczy. Bardzo dużo miejsca autorka poświęciła pracom powstałym w Bystrej na Śląsku, będącej dla malarza ostoją w trudach dnia codziennego, miejscem artystycznych nadziei, ale i zwątpienia. W tekście czytelnicy znajda także informacje dotyczące powstawania i permanentnego rozwijania muzealnej kolekcji prac malarskich i graficznych oraz archiwaliów związanych z osobą Juliana Fałata. Zawarto w nim również trochę informacji z historii utworzenia w willi artysty biograficzno-artystycznego muzeum oraz dotyczących chronologii wystaw, na których bielskie zbiory były prezentowane. Komplementarnym elementem wydawnictwa jest kalendarium życia przygotowane przez Marię Aleksandrowicz. Oprawę graficzną albumu przygotowała Alicja Migdał-Drost, będąca także autorką fotograficznych reprodukcji prac malarza.

 

Teresa Dudek Bujarek

 


Facebook